Tekst en Onderricht november 2022

Bron van het onderricht:
Basil PENNINGTON, o.c.s.o., Inwendig gebed. Herontdekken van een oude christelijke manier van bidden. (Engelse titel: Centering Prayer. Renewing an Ancient Christian Prayer Form)

Onderricht op 15 november 2022

Verder bouwend op de traditie van contemplatief gebed brengt Centering Prayer twee nieuwigheden aan:
de naam en de wijze waarop de leer gepresenteerd wordt.

Mediteren is extreem eenvoudig
en toch is meditatie niet zomaar geheel vrij
van het gebruik van ‘symbolen’, van menselijke denken, van menselijke gevoelsstroming en van beelden.

Er is in de naam de idee of het beeld van het ‘centrum’.
Het gaat niet om een fysiek te localiseren en voorstelbare plaats. Toch spreken we erover als een plaats van ontmoeting.
En aldus wijst de naam ‘Centering Prayer’ op een geloofsrelatie
die zich in het bidden realiseert en ons aanwezig brengt bij de Aanwezige. Zoals in het anonieme werk ‘De Wolk van Niet-Weten’
zou ook de wolk een werkzaam symbool kunnen zijn, wijzend op de onzichtbaarheid van de Aanwezige.
Toch is dit symbool meer beeldend dan het concept ‘centrum’, een concept dat meer verwant is
met het cirkelsymbool van het Zenboeddhisme. ‘Centrum’ is ook minder beeldend dan ‘hart’,
hetgeen meer fysiek beeldend is en te zeer verwijst naar bepaalde vormen van emotierijke vroomheid.

De presentatie nu van de leer bevat in Centering Prayer drie basisregels:

1. Bij aanvang van het gebed nemen we één of twee minuten de tijd om rustig te worden en vervolgens in geloof ons te richten tot God die in ons innerlijk aanwezig is en aan het einde van ons gebed nemen we weer

enkele minuten de tijd om uit ons mediteren te komen en bidden we het Onze Vader of een ander gebed.
2. Nadat we een tijdje in vertrouwensvolle liefde verblijven in het centrum nemen we een eenvoudig gebedswoord op dat onze liefdevol antwoord op Gods aanwezigheid uitdrukt en we laten het zichzelf in ons innerlijk herhalen.
3. Wanneer we in de loop van ons bidden bewust worden van iets anders dan het gebedswoord, dan keren we door dat gebedswoord met onze aandacht rustig terug naar de Aanwezige.

Omwille van de chronologische logica
splitsen velen de eerste regel op in een eerste en een vierde.
Anderen voegen vooraf wat regels toe
om het tot rust komen in te bouwen in de methode.
We beginnen inderdaad best ontspannen aan het gebed, maar daar mag men niet al te lang bij stilstaan
en daar hoeft men ook geen vaste regels voor te bepalen.
Men moet er geen complexe techniek van maken
en ieder ontdekt wel een eigen methode om rustig te worden.
Op dat vlak dient men een eigen succesvolle methode niet als een regel aan anderen op te leggen.

Bovendien zijn Centering Prayer en Christelijke Meditatie
in tegenstelling tot vormen van zenmeditatie en Ignatiaanse meditatie, die vormen zijn van ‘effortful’ gebed, vormen van ‘effortless’ gebed, waarbij men door middel van een gebedswoord of mantra
gedachten, emoties en ook inspanning los laat. Uiteindelijk laten we ook het gebedswoord los.

Zonder ze als regels voor te stellen
kunnen volgende zaken aangeraden worden:
- het sluiten van de ogen;
- het opzoeken van een stille plek;
(Dit houdt ook in dat men geen plek kiest waar het kort voordien
bruistte van activiteit en lawaai, want die werken op een merkwaardige wijze in de ruimte door…)
(Een symbool zoals een kaars of een icoon kunnen de plaats ‘heiligen’, d.w.z. ze tot gebedsruimte maken en helpen onze aandacht te richten. Maar ‘less is more’…)
- als tijdstip de morgen of de vooravond kiezen;

- minimum 20 minuten als tijdsduur bepalen;
- een goede rechte lichaamshouding aannemen.

Als in de eerste regel gesproken wordt over
‘in geloof ons te richten tot God die in ons innerlijk aanwezig is’, dan roept ‘in ons’ wel een ruimtelijk beeld op,
maar het kan alleen een helpende gedachte zijn.
‘Ons richten in geloof’ kan ook verwoord worden als: liefdevol wenden tot.
Die liefde houdt in
dat we instemmen met Gods aanwezigheid,
dat we aandacht aan die aanwezigheid schenken,
dat we bewust worden van die liefdevolle aanwezigheid, dat we ons aan die liefde toevertrouwen.

De vier stappen die ons tot contemplatief bidden brengen
brengen ons nu ook tot de innerlijke gesteldheid van het mediteren:
- lectio: bewust worden van de goddelijke liefde;
- meditatio: ons denken even bij die liefde laten verwijlen;
- oratio: een kort woord van erkenning en dankbaarheid;
- contemplatio: aanwezig zijn met liefdevolle aandacht.

Om tot die aandacht te komen is het gebedswoord of mantra een hulpmiddel. Het dient een kort woord te zijn,
betekenisvol en liefdevol,
geen aanleiding tot denken of verbeelden gevend, een woord met een rustgevend effect,
een woord waarmee we ons tot de Aanwezige richten. Dat laatste is echter niet noodzakelijk.

https://www.youtube.com/watch?v=mYFDd-uiHk0&ab_channel=Voces8-Topic