Onderricht 16 februari 2021

Bron van het onderricht:
Laurence FREEMAN, Goed werk. Hoe meditatie je persoonlijk en professioneel leven verandert, Halewijn, Antwerpen, 2020

Onderricht op 16 februari 2021 (vgl. o.c. blz. 87-92)

https://www.youtube.com/watch?v=pMtOEPO9yRk&ab_channel=deVolkskran t

De gierzwaluw, Apus Apus, die eigenlijk meer verwant is met de kolibrie dan met de ons bekende boeren- of huiszwaluw,
kunnen in een duikvlucht wel 200 km per uur halen.
Dat is nog niets in vergelijking met de slechtvalk
die het record van 389 km per uur op zijn naam staan heeft. Maar de gierzwaluw is dan wel houder van een ander record: hij kan ononderbroken 10 maanden per jaar in de lucht blijven en dus al vliegend eten, drinken en ja, ook slapen.
Dat kan, omdat de Apus Apus in staat is om één hersenhelft uit te schakelen.

Wij beschikken ook over twee hersenhelften
en die geven ons twee wijzen van waarnemen en zien, twee wijzen van aandacht en kennis,
twee wijzen ook om ons met de werkelijkheid te verhouden en eigenlijk twee wijzen van zijn, van aanwezig zijn.
Deze twee wijzen hoeven niet in conflict te staan met elkaar, maar staan in onze cultuur en levenswijze wel in disharmonie: de ene wijze is dominanter dan de andere.
Harmonie kunnen we herstellen door aan de ene helft van tijd tot tijd het zwijgen op te leggen, min of meer uit te schakelen.

Onze rechterhersenhelft kunnen we deze van de contemplatie noemen.
We zijn direct bewust en verbonden aanwezig in de werkelijkheid hier en nu.
We hebben een directe waarneming en aandacht die niet onderbroken wordt, niet verstrooid wordt, door eerdere opgeslagen en gevormde beelden.

Deze zuivere informatie uit eerste hand wordt doorgegeven
aan onze linkerhersenhelft waarmee het ‘ik’
zich onderscheidend bewust in de werkelijkheid aanwezig acht, en met de bekomen informatie, met het first sight,
de werkelijkheid waarin het zich bevindt, controleert, analyseert, wil begrijpen en beheersen.
Een boom wordt goed timmerhout. Een hond wordt een gevaarlijk dier. Een immigrant wordt een bedreiging.
De informatie die dan het bewustzijn bereikt in de vorm van kennis, is dus tweedehands, en kan al heel bewerkt zijn door
eerdere beelden, informatie, ervaringen, trauma’s, angsten, verlangens.
Het is gevaar is niet denkbeeldig
dat er dan een verkeerde perceptie van de werkelijkheid voorkomt,
een waarneming, een beeld helemaal door het ‘ik’ van de linkerhersenhelft
gekleurd: timmerhout, gevaarlijk, bedreiging.
Bijsturen is alleen mogelijk als men zonder interferentie van de ‘analyst’ opnieuw even puur aanwezig naar de werkelijkheid leert kijken, opnieuw leert waarnemen wat er werkelijk is,
zoals een schilder, die zo reëel mogelijk een landschap wil schilderen, van tijd tot tijd moet ophouden met schilderen
en naar de werkelijkheid moet kijken.

De zijde van de actie is in onze cultuur dominant, onze actieve wijze van kennis is beheersend
en ook de wijze waarop we kennis bijeengaren. Het moet immers vlug en efficiënt gaan.
We moeten met onze kennis onmiddellijk aan de slag kunnen gaan en dat laatste willen we ook.
We willen graag directe oplossingen en directe antwoorden.
In de befaamde trits van zien-oordelen-handelen is het contemplatieve zien uitgeschakeld.
Het wordt er niet beter op als we slechts virtueel gaan zien.

Meditatie hoort thuis in herstel van de contemplatieve zijnswijze, van een contemplatief waarnemen en zien,
dat trouwens ook in de wetenschap erg belangrijk is.
Het duurt lang vooraleer je iets of iemand echt kent
en men is niet gebaat met een stroom aan veel informatie, die alleen maar stress veroorzaakt.


Het is misschien wat eenvoudig gesteld,
maar meditatie is de linkerhersenhelft het zwijgen opleggen.
Ons verstrooid zijn in de meditatie
laat echter ervaren hoe dominant die wel is…

Inleidende muziek:
https://www.youtube.com/watch?v=HI5Y9l2NHIo&ab_channel=TenebraeChoir

Citaat:

“Voor iemand die begint te mediteren wordt het snel duidelijk dat we ons zowel op persoonlijk als op organisatorisch vlak te veel in onze linkerhersenhelft bevinden en dat dit een van de redenen is waarom we zoveel stress ervaren. De twee vleugels zijn uit balans. Geregeld mediteren kan je daarom ook omschrijven als een evenwichtsoefening. Ik ben wat meditatie betreft helemaal geen fundamentalist. Als jij een andere manier vindt om je evenwicht te hervinden en te behouden, doe het dan zo. Maar meditatie vind ik de gemakkelijkste en goedkoopste manier. Het is natuurlijk kostbaar zoals alles wat met aandacht te maken heeft. Maar het is zijn prijs waard. Zoals een middeleeuwse persoon vertrouwd met meditatie schreef: ‘Een gesteltenis van volledige eenvoud is niet minder kostbaar dan gelijk wat anders.’