Tekst en onderricht 4 februari 2025
Onderricht op 4 februari 2025
Pure, eenvoudige en totale aandacht
Is faalangst aangeboren of wordt deze angst door opvoeding en sociale omgang ontwikkeld?
Ik denk dat faalangst een gevolg is van leven buiten het ‘paradijs’ en van ondergedompeld worden in een wereld van prestatie waarin falen ervaren wordt als een mislukking van de persoon en de ervaren reactie van anderen op mijn falen
als een afwijzing van mijn persoon.
Het is zoals met kinderen die denken dat de boosheid van hun ouders betekent dat ze niet meer graag gezien worden
en er alles aan doen om die boosheid te vermijden.
Zo is liegen altijd een emotionele overlevingsstrategie.
Maar onderzoekers leren uit hun falen, uit hun mislukte experimenten. Hoezeer men ook mensen aanpraat dat we uit onze fouten kunnen leren, de maatschappij is intolerant voor falen.
Rond het falen zijn leugens gewikkeld, men verbergt het falen en men geeft zo graag de indruk succesvol te zijn.
Stanno tutti bene is de titel van een Italiaanse film
en de vertaling ervan luidt: “Ze maken het allemaal uitstekend”.
Dat is wat een oude man aan zijn overleden vrouw over de volwassen geworden kinderen vertelt
als hij haar graf gaat opzoeken.
Maar het gaat met geen enkele van die kinderen maatschappelijk gezien goed.
En bij onze begroetingen volgt op de vraag “Hoe maakt u het?” steevast meestal “Goed. Dank u.” of “Ik mag niet klagen.”
Wetenschappelijke onderzoekers weten ook
dat een wetenschappelijk succes of een uitvinding
soms eerder aan toeval en gelukkige omstandigheden te danken is en helemaal niet aan hun vorsende inspanningen.
Ook veel maatschappelijk succes is niet te danken aan inspanning. De vraag is nu echter of we wel in alles succesvol moeten zijn,
en ook, of we ons niet kunnen wijden aan iets
zonder dat er een noodzaak is om te slagen en te presteren,
zonder dat er een externe of interne evaluatie is? Is er zoiets?
Ja, maar het zal dus in ieder geval niets te maken hebben
met economische of sociale prestaties, niet met ‘nut en vermaak’.
Er is een leven dat niet met succes verweven is
en ook niet onderworpen is aan het oordeel van mensen. Het is een leven in de diepte, in onze innerlijkheid,
het is een verborgen leven, hetgeen niet hetzelfde is als onszelf verbergen.
Het is een leven dat we niet zelf te creëren hebben
en waarin we niet kunnen mislukken, waar geen sprake is van succes. Het is een leven waarin het angstige ego niet centraal staat,
niet het ego dat zichzelf moet realiseren en bewijzen, ook niet op spiritueel vlak.
Een leven zonder druk voor een succesvolle liturgie, een geslaagd gebedsleven, een geslaagde meditatie.
Het is een spiritueel leven los van technieken die een goed gevoel dienen op te leveren.
Succes is een concept en een project van het ego:
de realisatie van mijn doelstelling, het resultaat van mijn inspanning,
de groei van mijn beweging en initiatief, de uitvoering van mijn plan en idee, het volgen van mijn schema.
Maar is er geluk dat niets te maken heeft met ‘gelukt’ zijn.
Het is geluk dat te maken heeft met gewoon te zijn wie we zijn
en te beseffen wie we zijn, een zijn dat niet afhangt van mijn prestatie.
Zoals het geluk bemind te zijn
of iemand te ontmoeten die zin geeft aan het leven.
Dit besef is misschien wel de hoogste vorm van zelfrealisatie maar het is geen realisatie van het ego.
Falen in meditatie is onbestaande.
Verstrooiing wel, maar die is niet als falen te beschouwen. En ook niet als een tekort schieten.
Slagen in meditatie betekent alleen volharden ondanks…
Het echte falen zou dan kunnen gelegen zijn
in het denken dat je een spiritueel persoon bent en dat je spiritueel succesvol bent
en dat je de vernedering van het falen niet kunt dragen waarvan het verdragen naar wijsheid leidt.
Die wijsheid openbaart dat Gods liefde niet faalt en zich niet vergist
en we ons nooit dienen te beschouwen als mislukkelingen. https://www.youtube.com/watch?v=2rUsZlXFhcc
* Inspiratie voor het onderricht wordt in dit werkjaar geput in het werk Laurence FREEMAN,
Sprekende stilte. Over christelijke meditatie, Lannoo, Tielt.