Homilie Feest van de Kruisverheffing 2025

Feest van de Kruisverheffing
en Viering Grondtoon Pastoraal Werkjaar 2025-2026 ‘Pelgrims van Hoop’ (tevens thema Jubeljaar)
14 september 2025



Het feest van de Kruisverheffing leent zich uitstekend om gekoppeld te worden aan een viering
rond de grondtoon van het pastoraal werkjaar 2025-2026 in ons bisdom,
de grondtoon die gelijk is met het thema van het Jubeljaar 2025: Pelgrims van Hoop.
We worden opgeroepen om in het leven op stap te gaan als dragers van hoop en als mensen die hoop uitdragen. Hoe worden we zo’n mensen?
Het antwoord op het feest van de Kruisverheffing luidt: door naar de aan het kruis verheven Jezus op te kijken. Dat is niet alleen met vroomheid naar Hem staren,
maar ook en vooral, na een meditatief kijken, Hem navolgen.

Kijkend naar de gekruisigde Jezus
moeten we afstappen van de idee dat Jezus’ kruisdood door God is gewild als een ‘zoenoffer’,
een offer om ons met God te verzoenen,
een verzoenende straf die Jezus op zich heeft genomen voor onze zonden en voor de erfzonde.
Als dit zo is, dan is Jezus’ lijden en kruisdood een bloederige transactie en is God een meedogenloze tyrannieke vader,

die vergeving en liefde niet zomaar onvoorwaardelijk schenkt. Hij is de projectie van een autoritaire vader en gezagsfiguur,
die we angstig tevreden dienen te stellen door goed ons best te doen
en eventueel straf gedwee te aanvaarden als een rechtvaardig gegeven. Zo’n vaderfiguren zijn er helaas genoeg in de wereld,
maar dergelijke matrones zijn er ook.
Het is een godsbeeld dat door veel rechts-radicale christenen wordt gehanteerd. Maar het is in ieder geval geen hoopvol godsbeeld!
Want liefde die door offers moet gekocht worden is geen liefde. God wil trouwens geen offers,
maar barmhartigheid van onzentwege, voor onszelf en anderen. En als die zoenoffertheorie klopt,
dan mogen we misschien Jezus’ verkondiging als onbelangrijk links laten liggen, Jezus geweldig dankbaar zijn en aanbidden voor het in onze plaats geleverde werk. Maar Jezus vroeg niet Hem te aanbidden. Hij vroeg geloof, navolging.
Kijken naar de verheven Mensenzoon is synoniem van geloven in de Mensenzoon en dat is met vertrouwen Hem navolgen, en daardoor openbaring zijn
van Gods liefde en goedheid, niet van zijn oordelend straffen. En zo zijn we dragers en uitdragers van hoop.
God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden
om de wereld te oordelen, maar opdat de wereld door Hem zou worden gered.

Kijkend naar de gekruisigde Jezus dienen we goed te beseffen
dat God het lijden niet wil en ook geen lijden veroorzaakt als straf of beproeving.
Wij mensen veroorzaken lijden en willen lijden en straf
en projecteren ons enge strafrechtelijk concept van rechtvaardigheid op God.
Wij gaan lijden als de wil van God beschouwen
en gaan ook vormen van geweld goedkeuren als rechtvaardig. Maar God oordeelt de wereld niet in de zending van zijn Zoon,
maar vervult de mensen en heel de schepping met zijn Geest en genade om allen en alles te transformeren, te vergoddelijken,
volkomen vreugde en vrede te schenken.
De werkelijkheid is door de aanwezigheid van Gods Geest voortdurende schepping, transformatie en opstanding.

Kijkend naar de gekruisigde Jezus kijken we naar die werkelijkheid. En die werkelijkheid heeft een kruisvormig patroon,
is een werkelijkheid vol tegenstellingen. Zo ervaren we toch. Er is verticaal en horizontaal.
Er is goddelijkheid en menselijkheid in Jezus.
Er is goddelijkheid en menselijkheid in ieder van ons, in ieder mens. In ieder van ons is er goddelijke menselijkheid, goedheid en liefde.
En in ieder van ons is er menselijkheid die anderen lijden bezorgt: onmenselijkheid. De gekruisigde draagt dat alles in zich, verdraagt dat alles in zich,
en verdraagt ook de onmenselijkheid van anderen waardoor Hij lijdt: Vader, vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen. (Lc 23, 34) En daardoor openbaart Hij dat God lijdt en ons liefheeft,

met al onze goddelijke menselijkheid en onmenselijkheid.

Mensen die hoop uitdragen zijn mensen, die kijkend naar de Gekruisigde, in navolging van Jezus het kruis dragen,
de wereld vol tegenstellingen verdragen,
zichzelf en hun medemensen vol tegenstellingen verdragen
en zo Gods niet menselijke maar goddelijke liefde zichtbaar maken. Ze stappen af van de idee dat ze volmaakt kunnen zijn uit zichzelf zodat ze anderen kunnen veroordelen en kruisigen.
Ze erkennen het kwaad en onmenselijke in zichzelf, houden op met zondebokken te zoeken,
houden op met hun eigen onvolmaaktheden in anderen te haten.
Ze laten zich vervullen met de gezindheid van Jezus, de gezindheid van Christus. Ze kiezen daarvoor voor een minder gemakkelijke positie in de wereld.
Ze vormen een minderheid, zoals zout en desem in het brood gering zijn. Zoals pelgrims in de wereld gering zijn.

Priester Dirk Masschelein, Oostende

https://www.youtube.com/watch?v=2iKRPfDZdNg&list=RD2iKRPfDZdNg&start_radio=1 &ab_channel=KayJohannsen